افت ۳۷ درصدی واردات سنگ‌آهن ترکیه در ماه می ۲۰۲۴، نشانه‌ای از رکود در صنعت فولاد این کشور است؛ در حالی‌که صادرات با جهشی کم‌سابقه، به ۲۵۵ هزار تن رسید و ترکیه را در موقعیتی متضاد قرار داد.

معدنی ها /فائزه پناهی؛ در حالی‌که ترکیه تا سال گذشته یکی از واردکنندگان اصلی سنگ‌آهن در منطقه به‌شمار می‌رفت، آمارهای جدید مؤسسه آمار ترکیه نشان می‌دهد که واردات این کشور در ماه می ۲۰۲۴ با کاهش ۷.۵ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل به ۶۱۸ هزار و ۸۰۰ تن رسیده است. اما آنچه بیشتر جلب توجه می‌کند، کاهش شدید ۳۷ درصدی واردات در مقیاس ماهانه است. کارشناسان دلیل اصلی این افت را کاهش تولید فولاد خام در داخل ترکیه عنوان کرده‌اند، موضوعی که به وضوح از سردی فضای صنعت فولاد این کشور حکایت دارد.

با این حال، ترکیب تأمین‌کنندگان سنگ‌آهن برای ترکیه همچنان تغییرات مهمی را تجربه کرده است. برزیل با وجود کاهش صادرات ماهانه، با رقم ۲۱۰ هزار تن جایگاه نخست خود را حفظ کرده و همچنان اصلی‌ترین منبع واردات سنگ‌آهن ترکیه به شمار می‌رود. پس از آن، آفریقای جنوبی با ۱۶۷ هزار و ۵۰۰ تن در رتبه دوم قرار گرفته که البته نسبت به دوره قبل با افتی ۵ درصدی همراه بوده است. نکته قابل‌توجه، رشد صادرات ازبکستان به ترکیه است که با جهش ۳۱ درصدی به ۹۷ هزار و ۷۰۰ تن رسیده و جایگاه خود را در بازار این کشور تقویت کرده است. همچنین اوکراین با ۸۰ هزار و ۴۰۰ تن و روسیه با ۶۲ هزار و ۸۰۰ تن نیز در فهرست تأمین‌کنندگان کلیدی ترکیه قرار دارند.

در نقطه مقابل، صادرات سنگ‌آهن ترکیه رشدی خیره‌کننده را ثبت کرده و از تنها ۱۵ هزار و ۲۰۰ تن در می ۲۰۲۳ به ۲۵۵ هزار تن در می ۲۰۲۴ رسیده است. این افزایش قابل‌توجه، عمدتاً به‌دلیل آغاز صادرات به الجزایر بوده که پیش‌تر وارداتی از ترکیه نداشت، اما حالا با ثبت رقم ۱۷۰ هزار تن، نقش اول را در رشد صادرات ایفا کرده است. ویتنام با ۵۰ هزار تن و رومانی با ۲۱ هزار و ۲۰۰ تن نیز از دیگر مقاصد مهم صادراتی ترکیه در این بازه زمانی بوده‌اند.

در کنار این تحولات، بازار جهانی نیز نشانه‌هایی از تعدیل را به‌نمایش گذاشته است. طبق داده‌های پلتس (وابسته به S&P Global Commodity Insights)، شاخص قیمت سنگ‌آهن ۶۲ درصد خلوص (IODEX) در تاریخ ۳ جولای ۲۰۲۵ به ۹۶.۳۰ دلار به ازای هر تن خشک CFR شمال چین رسیده که نسبت به ابتدای سال میلادی، کاهش ۵ درصدی را نشان می‌دهد. این کاهش قیمت هم‌راستا با افت واردات ترکیه، می‌تواند نشانه‌ای از فشار مضاعف بر بازار جهانی سنگ‌آهن باشد.

مجموع این داده‌ها تصویری پیچیده از وضعیت بازار سنگ‌آهن ترکیه ترسیم می‌کند؛ بازاری که در آن از یک‌سو رکود تولید و افت واردات دیده می‌شود و از سوی دیگر، صادراتی رو به رشد و بعضاً بی‌سابقه، به‌خصوص به مقصد کشورهای تازه‌وارد مانند الجزایر. تداوم این روندها، بدون شک بر سیاست‌های تجاری و صنعتی ترکیه و نیز بر توازن بازار جهانی تأثیرگذار خواهد بود.