در کارخانه‌های فولادسازی جهان، صحنه‌ای تازه در حال شکل‌گیری است؛ جایی که دیگر دود و آتش به‌تنهایی تعیین‌کننده نیستند و هوش مصنوعی بی‌صدا اما پرقدرت، صنعت سخت و سنتی فولاد را به صنعتی یادگیرنده، کارآمد

معدنی ها /فائزه پناهی، هوش مصنوعی در صنعت فولاد دیگر یک شعار تبلیغاتی نیست، بلکه واقعیتی است که هر روز گسترده‌تر می‌شود؛ در اروپا و آمریکا، کارخانه‌های غول‌آسا مثل آرسلورمیتال و نیکور از الگوریتم‌ها برای بهینه‌سازی کل زنجیره تولید استفاده می‌کنند.

وقتی صدها تن قراضه وارد کوره‌های قوس الکتریکی می‌شود، سیستم‌های هوش مصنوعی ترکیب شیمیایی را آنالیز می‌کنند تا دما، فشار و میزان اکسیژن به‌گونه‌ای تنظیم شود که کیفیت نهایی فولاد تضمین گردد. در همین لحظه، دوربین‌های هوشمند سطح مذاب و ورق‌ها را رصد می‌کنند و ترک‌ها، حباب‌ها یا نواقص را با دقتی بالاتر از چشم انسان کشف کرده و به خط تولید هشدار می‌دهند. این همان جایی است که کنترل کیفیت از یک کار انسانی پرخطا، به یک نظارت هوشمند و دائمی تبدیل می‌شود.

در بخش نگهداری و تعمیرات نیز تحولی بزرگ رخ داده است. پیش‌تر ماشین‌آلات غول‌پیکر فولادسازی تنها زمانی سرویس می‌شدند که از کار می‌افتادند؛ حالا هوش مصنوعی با تحلیل ارتعاشات، دما و داده‌های حسگرها آینده را پیش‌بینی می‌کند و حتی ۳۰ تا ۴۵ روز پیش از خرابی به مهندسان هشدار می‌دهد. این پیش‌بینی ساده به کاهش توقف خط، صرفه‌جویی چندمیلیون دلاری و افزایش عمر تجهیزات منجر شده است.

یکی از نوآوری‌های دیگر، بهینه‌سازی مصرف انرژی است؛ کارخانه‌های فولاد به‌طور سنتی جزو پرمصرف‌ترین صنایع انرژی در جهان هستند، اما الگوریتم‌های یادگیرنده حالا می‌توانند مصرف برق کوره‌ها را لحظه‌به‌لحظه تنظیم کنند. نتایج اولیه نشان می‌دهد در برخی واحدها تا ۱۰ درصد کاهش مصرف انرژی و به‌طور همزمان کاهش انتشار کربن ثبت شده است. به این ترتیب، صنعتی که همواره متهم به آلایندگی شدید بوده، با کمک هوش مصنوعی می‌تواند بخشی از مسیر سبز شدن را طی کند.

علاوه بر این، شرکت‌های پیشرو در ژاپن و کره جنوبی حتی از هوش مصنوعی برای طراحی آلیاژهای جدید استفاده می‌کنند. الگوریتم‌ها میلیون‌ها ترکیب شیمیایی را در کسری از ثانیه بررسی کرده و بهترین گزینه‌ها را برای تولید فولادهای سبک‌تر، مقاوم‌تر و ضدزنگ‌تر پیشنهاد می‌دهند؛ چیزی که پیش‌تر به سال‌ها تحقیق و آزمایش نیاز داشت.

این تصویر از آینده فولاد در جهان است؛ صنعتی که حالا نه‌تنها از بازوی کارگر و تجربه استادکار، بلکه از مغز الگوریتم‌ها هم تغذیه می‌شود. و شاید نکته مهم‌تر این باشد که در جهانی که کشورهایی چون آمریکا، آلمان، ژاپن و کره جنوبی با سرعت در حال هوشمندسازی فولاد هستند، کشورهایی که همچنان به شیوه‌های سنتی دل‌بسته‌اند، ناگزیر در رقابتی حیاتی عقب خواهند ماند. فولاد دیگر تنها از دل آتش بیرون نمی‌آید، بلکه محصول هوش، داده و الگوریتم است؛ این همان آینده‌ای است که در پشت دیوارهای کارخانه‌های فولادسازی جهان شکل گرفته است./corporate