معدنی ها //فائزه پناهی،تمدید مجوز ۲۰ ساله معدن بورینیا توسط جی‌اس‌دبلیو، نه فقط یک خبر معدنی ساده بلکه زنگ خطری برای ایران است؛ کشوری که با وجود منابع عظیم، همچنان به‌خاطر مجوزهای کوتاه‌مدت، سیاست‌های متناقض و خام‌فروشی، سرمایه‌گذار را فراری می‌دهد.
شرکت جی‌اس‌دبلیو لهستان به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده زغال‌سنگ کک‌شو در اروپا موفق شد مجوز استخراج معدن بورینیا را تا سال ۲۰۴۲ تمدید کند؛ تصمیمی که در نگاه اول صرفاً یک اقدام اداری به نظر می‌رسد اما در واقع یک گام استراتژیک برای تضمین امنیت انرژی، ثبات زنجیره تأمین فولاد و ایجاد چشم‌انداز بلندمدت برای صنعت معدنی این کشور است. این معدن بخشی از مجموعه Borynia-Zofiówka محسوب می‌شود و ذخایری بالغ بر ۴۰ میلیون تن زغال‌سنگ کک‌شو باکیفیت در کنار بیش از ۸۰ میلیون متر مکعب متان دارد که می‌تواند هم در تولید فولاد و هم در پروژه‌های انرژی نو به‌کار گرفته شود. نکته قابل توجه اینجاست که لهستان نه تنها بر ادامه استخراج تمرکز کرده بلکه به‌صورت موازی پروژه METH۲GEN را نیز آغاز کرده است؛ پروژه‌ای که هدف آن استفاده از متان معادن برای تولید انرژی و حتی هیدروژن ارزان‌قیمت است و بیش از ۲۵ میلیون یورو بودجه دارد. به عبارت دیگر، اروپایی‌ها به جای تعطیلی معادن زیر فشار نهادهای زیست‌محیطی، به دنبال تبدیل تهدید به فرصت و ایجاد ارزش افزوده از منابعی هستند که اغلب کشورها آن را مشکل و هزینه تلقی می‌کنند.
این تجربه برای ایران حامل پیام‌های مهمی است. در حالی که لهستان مجوزی ۲۰ ساله برای یک معدن صادر می‌کند تا سرمایه‌گذار و بهره‌بردار بتوانند آینده‌نگری کنند، در ایران بسیاری از مجوزها کوتاه‌مدت، پراکنده و غیرشفاف هستند و همین موضوع سرمایه‌گذاری جدی را تقریباً ناممکن کرده است. علاوه بر آن، متان در معادن ایران غالباً رها می‌شود و هم به‌عنوان عامل خطرزا جان کارگران را تهدید می‌کند و هم به‌عنوان یکی از قوی‌ترین گازهای گلخانه‌ای مستقیماً وارد جو می‌شود، بدون آنکه ارزش اقتصادی از آن استخراج شود. در ایران همچنان خام‌فروشی و نگاه کوتاه‌مدت بر سیاست‌های معدنی حاکم است و پیوندی میان استخراج، فناوری‌های نو و صنایع پایین‌دستی وجود ندارد.
تمدید مجوز معدن بورینیا نشان می‌دهد که ثبات مقررات و برنامه‌ریزی بلندمدت چگونه می‌تواند یک معدن را به اهرمی برای توسعه پایدار و قدرت ملی بدل کند. اگر ایران از این تجربه درس نگیرد و همچنان درگیر بوروکراسی، سیاست‌های متناقض و نداشتن استراتژی کلان باقی بماند، نه‌تنها در حوزه زغال‌سنگ و فولاد، بلکه در میدان انرژی‌های نو و اقتصاد جهانی نیز جایگاه خود را بیش از پیش از دست خواهد داد. لهستان در ظاهر یک کشور متوسط اروپایی است اما با چنین تصمیم‌هایی عملاً به بازیگری اثرگذارتر از ایران در زنجیره جهانی انرژی و صنعت بدل خواهد شد.
مخاطبین عزیز پایگاه خبری–تحلیلی "معدنی‌ها"؛ شما می‌توانید از دایرکت پیج اینستاگرام "معدنی‌ها" به آدرس madanihanews برای ارائه نقطه نظرات، پیشنهادها، انتقادها و سایر پیام‌های خود با ما در ارتباط باشید.
