معدنی ها /فائزه پناهی، در حالی‌که ترکیه معادن بکر را محور کاهش کسری تجاری و توسعه صنعتی می‌داند، ایران با وجود ذخایر عظیم معدنی، درگیر سیاست‌های مقطعی، مجوزهای کوتاه‌مدت و نبود استراتژی کلان است؛ نتیجه، عقب‌ماندگی از رقبا و خروج فرصت‌های میلیاردی از زیر زمین.
ترکیه با انتشار گزارشی از سوی انجمن معادن این کشور اعلام کرده است که پتانسیل معادن بکر و دست‌نخورده‌اش می‌تواند ارزشی بالغ بر ۳.۵ تریلیون دلار داشته باشد؛ عددی که اگر درست مدیریت شود، قادر است کسری تجاری سالانه بیش از ۶۰ میلیارد دلاری این کشور را به‌طور کامل جبران کند. این در حالی است که تنها بخش بسیار کوچکی از خاک ترکیه تحت پوشش مجوزهای اکتشاف و بهره‌برداری معدنی قرار گرفته و نسبت تبدیل مجوزهای اکتشاف به بهره‌برداری تنها یک به دویست است؛ یعنی انبوهی از فرصت‌های زیرزمینی هنوز در مرحله خاموش و دست‌نخورده باقی مانده است.
این گزارش نشان می‌دهد که آنکارا، برخلاف ظاهر پرهیاهوی اقتصاد توریستی و صادرات صنعتی، در حال بازتعریف آینده خود بر پایه معادن است. انجمن معادن ترکیه تأکید کرده که کشور باید بخش معدن را در ردیف صنایع راهبردی قرار دهد؛ همان کاری که آمریکا، کانادا، استرالیا، روسیه و چین سال‌هاست انجام داده‌اند. در کنار این هدف‌گذاری، ترکیه خود را متعهد به بازسازی زمین‌ها و کاشت مجدد جنگل‌ها بعد از پایان عمر معدن نیز می‌داند؛ هرچند تاکنون تنها ۱۱۳ کیلومتر مربع از اراضی تحت بازسازی قرار گرفته، اما اصل تعهد به «پایداری» رسماً بخشی از چارچوب قانونی است.
برای ایران، این خبر نه یک آمار ساده بلکه یک هشدار جدی است. کشوری مانند ترکیه که نه وسعتی به اندازه ایران دارد و نه ذخایر معدنی‌اش به گستردگی خاک ایران است، اکنون با جسارت از ۳.۵ تریلیون دلار معادن دست‌نخورده سخن می‌گوید، در حالی که ایران با وجود ده‌ها میلیارد تن ذخایر قطعی معدنی، همچنان درگیر خام‌فروشی، مجوزهای کوتاه‌مدت، بوروکراسی پیچیده و نبود استراتژی جامع معدنی است. ایران نه تنها از متان معادن زغال‌سنگ بهره نمی‌برد و آن را به حال خود رها کرده، بلکه در حوزه فلزات نادر و عناصر استراتژیک نیز عقب‌مانده است؛ حوزه‌ای که ترکیه، حتی با منابع محدودتر، سعی دارد به بازیگر منطقه‌ای تبدیل شود.
واقعیت این است که معادن می‌توانند ستون اصلی اقتصاد آینده ایران باشند، اما تا وقتی سیاست‌گذاری‌های معدنی ایران در سایه نگاه نفت‌محور و کوتاه‌مدت باقی بماند، کشورهایی نظیر ترکیه می‌توانند در میدان رقابت سبقت بگیرند و جای ایران را به‌عنوان قدرت معدنی منطقه پر کنند. امروز آنکارا با اعتمادبه‌نفس از تبدیل معدن به بخش پیشرو سخن می‌گوید، در حالی که تهران همچنان در حال از دست دادن فرصت‌های طلایی زیر پای خود است.
مخاطبین عزیز پایگاه خبری–تحلیلی "معدنی‌ها"؛ شما می‌توانید از دایرکت پیج اینستاگرام "معدنی‌ها" به آدرس madanihanews برای ارائه نقطه نظرات، پیشنهادها، انتقادها و سایر پیام‌های خود با ما در ارتباط باشید.
