معدنی ها /فائزه پناهی؛ کاهش ۳ درصدی تولید زغال‌سنگ چین در اوت شاید در نگاه اول یک عدد خشک آماری به نظر برسد، اما در واقع پرده‌ای است از تناقض‌های عمیق سیاست انرژی پکن. از یک‌سو دولت با شعار «کمپین ضد‌اینولوشن» معادن را به عقب‌نشینی وادار می‌کند تا اضافه‌تولید مهار شود و قیمت‌ها جان بگیرد، از سوی دیگر همان دولتی که مدعی امنیت انرژی و ثبات صنعتی است، بازرسی‌های ایمنی و محدودیت‌های سراسری را آن‌قدر شدید کرده که حتی یک معدن صرفاً به خاطر نگرانی از تأثیر احتمالی یک حادثه بر رژه نظامی تعطیل می‌شود. به بیان ساده، سیاست انرژی در چین بیش از آنکه تابع منطق اقتصادی باشد، گروگان ملاحظات سیاسی و نمایشی است.
اعداد هم این تناقض را فریاد می‌زنند؛ در نیمه نخست سال تولید زغال‌سنگ ۳ درصد بالا رفت و به ۳.۱۷ میلیارد تن رسید، اما ناگهان در تابستان با ترمزهای سیاسی و اداری سقوط می‌کند. این یعنی دولت تا وقتی به رشد اقتصادی نیاز دارد، چراغ سبز به معادن می‌دهد و هر زمان که نگران سقوط قیمت یا نمایش‌های سیاسی است، پیچ تنظیم تولید را سفت می‌کند. چنین رفتاری بازار داخلی را در هاله‌ای از بی‌ثباتی فرو می‌برد و صنایع انرژی‌بر مثل فولاد و سیمان را قربانی بازی‌های مدیریتی می‌سازد.
غول‌هایی مانند Shenhua Energy هم حالا پیش‌بینی کرده‌اند که تولید و واردات در نیمه دوم سال پایین‌تر خواهد رفت؛ اما این کاهش نه از مسیر یک برنامه‌ریزی بلندمدت و شفاف، بلکه به اجبار تصمیمات لحظه‌ای و سیاسی تحمیل می‌شود. پکن به جای آنکه نقشه راه روشنی برای گذار انرژی ارائه دهد، با سیاست‌های متناقض همزمان به دنبال بالا نگه داشتن تولید در شش‌ماهه اول و مهار قیمت در شش‌ماهه دوم است.
کاهش ۳ درصدی اوت را باید یک زنگ هشدار دانست؛ نشانه‌ای از اینکه بزرگ‌ترین مصرف‌کننده زغال‌سنگ جهان هنوز بین امنیت انرژی، رشد اقتصادی و نمایش‌های سیاسی سرگردان است. اگر این مسیر ادامه پیدا کند، چین نه‌تنها بازار داخلی خود را دچار شوک‌های متوالی خواهد کرد، بلکه در سطح جهانی هم به عنوان بازیگری غیرقابل‌پیش‌بینی دیده خواهد شد؛ بازیگری که تصمیم‌هایش بیش از آنکه بر مبنای منطق بازار باشد، تابع مراسم رژه و سیاست‌های مقطعی است.