معدنی ها /فائزه پناهی، تازه‌ترین آمارها نشان می‌دهد که صادرات فولاد ایران در پنج‌ماهه نخست ۱۴۰۴ با رشد ۱۷ درصدی معادل ۷۹۶ هزار تن همراه بوده است؛ اما این رشد در حالی رقم خورده که ایران همچنان در رقابت جهانی از رقبای اصلی عقب است و خوش‌بینی افراطی می‌تواند مانع اصلاح ساختارها و بهره‌گیری از تجربه کشورهای پیشرو شود.
اگر چه ایران در سال‌های اخیر همواره در میان ۱۰ تولیدکننده برتر فولاد جهان قرار داشته است، اما جایگاه صادراتی کشور با فاصله‌ای محسوس از کشورهای پیشتاز باقی مانده است، بر اساس گزارش انجمن جهانی فولاد، چین با تولید و صادرات عظیم، رتبه نخست را در جهان در اختیار دارد و به‌تنهایی بیش از نیمی از فولاد دنیا را تولید می‌کند. هند در رتبه دوم با رشد چشمگیر تولید و صادرات، سیاست‌های حمایتی و سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌های نوین را دنبال کرده است. ژاپن و کره‌جنوبی نیز با اتکا به فناوری بالا و تنوع محصول، سهم قابل‌توجهی از بازارهای آسیایی و جهانی را در اختیار دارند.
در مقابل، صادرات فولاد ایران همچنان متکی بر مواد خام یا نیمه‌خام نظیر آهن اسفنجی، گندله و مقاطع ساده است و کمتر وارد حوزه محصولات با ارزش افزوده بالا شده است و این در حالی است که کشورهای پیشرو مسیر توسعه را با حرکت از صادرات محصولات اولیه به سمت صادرات ورق‌های کیفی، فولادهای خاص و صنایع پایین‌دستی پیموده‌اند.
دلایل عقب‌ماندگی اما روشن است؛ تمرکز بر خام‌فروشی، ضعف در زیرساخت حمل‌ونقل و لجستیک، محدودیت‌های مالی و تحریم‌ها و کمبود سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه. این مجموعه عوامل موجب شده سهم ایران از بازارهای جهانی محدود بماند و در برابر نوسان‌های قیمتی آسیب‌پذیر شود.
در نقطه مقابل تجربه کشورهای پیشرو نشان می‌دهد که موفقیت نیازمند برنامه‌ریزی بلندمدت و سرمایه‌گذاری هدفمند است، چین با حمایت دولتی و توسعه صنایع پایین‌دستی، هند با ورود به بازار فولادهای خاص و کره‌جنوبی و ژاپن با نوآوری مداوم و تولید محصولات کیفی توانسته‌اند مسیر رشد پایدار را طی کنند؛ ایران نیز برای جبران فاصله باید به سمت محصولات با ارزش افزوده بالا حرکت کند، فناوری‌های نوین و کاهش مصرف انرژی را در دستور کار قرار دهد، بازارهای صادراتی متنوع ایجاد کند، زیرساخت‌های لجستیک خود را تقویت کند و با الگوبرداری از تجربه دیگر کشورها استراتژی روشن و عملی برای آینده تعریف کند.
مووع این است که رشد ۱۷ درصدی صادرات فولاد در پنج‌ماهه ۱۴۰۴ اگرچه نشانه مثبتی است، اما به هیچ عنوان کافی نیست؛ ایران همچنان از رقبای اصلی خود عقب است و تداوم خوش‌بینی افراطی می‌تواند مسیر اصلاحات ضروری را سد کند. راه پیشرفت، ادامه مسیر توسعه با تمرکز بر محصولات کیفی، بهره‌گیری از تجربه کشورهای موفق و عبور از خام‌فروشی است؛ مسیری که بدون نگاه راهبردی و سرمایه‌گذاری جدی در نوآوری، به دست نخواهد آمد
مخاطبین عزیز پایگاه خبری–تحلیلی "معدنی‌ها"؛ شما می‌توانید از دایرکت پیج اینستاگرام "معدنی‌ها" به آدرس madanihanews برای ارائه نقطه نظرات، پیشنهادها، انتقادها و سایر پیام‌های خود با ما در ارتباط باشید.
