معدنی ها /فائزه پناهی، بازار مواد اولیه فولاد، به ویژه گندله، این روزها در وضعیت بسیار ناپایداری به سر می‌برد که باعث ایجاد چالش‌های جدی برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان شده است. در این میان، رضا طالبی، مدیرعامل شرکت اپال پارسیان سنگان، در جلسه‌ای تخصصی با فعالان صنعت معدن و فولاد، به انتقاد شدید از سازوکار قیمت‌گذاری گندله در بورس کالا پرداخت و آن را «غیرواقعی و پر از نوسان‌های غیرقابل پیش‌بینی» توصیف کرد.
طالبی در این جلسه با بیان اینکه قیمت‌گذاری گندله در بورس کالا مشکلات ساختاری دارد، گفت: «نوسانات بی‌رویه قیمت‌ها فضای بازار را به شدت پرچالش کرده و تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان را در شرایطی قرار داده که نمی‌توانند برنامه‌ریزی دقیق و مطمئنی داشته باشند.» وی افزود این وضعیت به ویژه در شرایط تحریم و مشکلات ارزی، تولیدکنندگان را دچار سردرگمی کرده و بر کل زنجیره تامین مواد اولیه تاثیر منفی گذاشته است.
یکی از نکات برجسته‌ای که طالبی به آن اشاره کرد، عدم تناسب میان قیمت‌های داخلی و قیمت‌های جهانی گندله بود. این اختلاف، به گفته وی، باعث شده است که قیمت‌ها در بورس کالا با معیارهای منطقی و واقعی فاصله زیادی داشته باشند و به همین دلیل روند قیمت‌گذاری به شکل غیرمنطقی و غیرشفاف صورت گیرد. این مسأله علاوه بر ایجاد ضرر مالی برای فعالان، باعث کاهش اعتماد به نظام بازار شده است.
در ادامه این جلسه، راهکاری که برای رفع این مشکلات مطرح شد این بود که «بهتر است قیمت‌گذاری محصولات زنجیره فولاد از جمله گندله، کمافی‌السابق بر اساس نسبتی از آخرین قیمت کشف‌شده محصول میلگرد در بازار داخلی انجام شود.» به باور او، این روش نه تنها ثبات و شفافیت بازار را افزایش می‌دهد بلکه می‌تواند از نوسانات بی‌رویه جلوگیری کند و به ایجاد فضای منصفانه‌تر برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان کمک کند.
به عقیده بسیاری از کارشناسان این اظهارات بازتاب‌دهنده عمق مشکلات بازار گندله و زنجیره فولاد در ایران است، قیمت‌گذاری ناپایدار و غیرشفاف، مهم‌ترین مانع برای توسعه پایدار و رقابت‌پذیری صنعت فولاد محسوب می‌شود. اختلافات جدی بین قیمت‌های داخلی و جهانی و دخالت‌های احتمالی در فرآیند قیمت‌گذاری، باعث شده است که فعالان بازار نتوانند با اطمینان سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی کنند.
پیشنهاد بازگشت به قیمت‌گذاری بر اساس نرخ میلگرد در بازار داخلی، اقدامی منطقی برای ایجاد ثبات است، اما بدون اصلاحات ساختاری عمیق‌تر در بورس کالا و حذف عوامل اختلال‌گر، نمی‌توان انتظار بهبود کامل داشت. این اصلاحات باید شامل نظارت دقیق‌تر، شفافیت بیشتر و مشارکت واقعی ذینفعان در تصمیم‌گیری‌ها باشد.
اما موضوع مهم اینحاست که به نظر می‌رسد مشکل اصلی، فراتر از قیمت‌گذاری صرف است و شامل کمبود هماهنگی میان نهادهای مسئول، ضعف در مدیریت بازار و سیاست‌های حمایتی ناکافی است. بدون اقدامات جدی و ساختاری، بازار گندله و فولاد همچنان درگیر نوسانات و بحران‌های مکرر خواهد بود که تبعات آن برای اقتصاد ملی بسیار زیان‌آور است.