معدنی ها /فائزه پناهی، معدن بوکسیت ایران در گینه که سال‌ها پیش به‌عنوان پروژه‌ای پرریسک و دور از صرفه اقتصادی شناخته می‌شد، امروز به لطف افزایش جهانی قیمت آلومینا و مواد اولیه، ناگهان به گنجی راهبردی بدل شده است. محمد آقاجانلو، معاون وزیر صنعت و رئیس هیأت عامل ایمیدرو، می‌گوید حالا این پروژه نه‌تنها اقتصادی شده بلکه در آستانه شروع عملیات اجرایی قرار گرفته است—اگر و تنها اگر، گینه چراغ سبز نشان دهد.
ماجرا به یک خط ریلی ختم می‌شود. درست در کنار معدن بوکسیت، یکی از بزرگ‌ترین معادن سنگ آهن جهان با ذخیره ۲۰ میلیارد تُن قرار دارد و برای آن ریل مخصوص در حال ساخت است. ایران برای بهره‌برداری از معدن خود، باید به همین ریل متصل شود؛ اتصال حساسی که می‌تواند هزینه‌های لجستیکی را تا ۸۰ درصد کاهش دهد. اما شرط این اتصال، دریافت مجوزی است که هنوز امضا نشده است.
برخی رسانه‌ها اخیراً زمزمه‌هایی از احتمال تصاحب این معدن توسط دولت گینه مطرح کردند—زمزمه‌هایی که از سوی مقامات رسمی ایران تکذیب شد. آقاجانلو تأکید کرده که مذاکرات با طرف گینه‌ای ادامه دارد، تیم ایرانی در منطقه مستقر است و هیچ نشانه‌ای از دست‌اندازی یا مصادره در میان نیست. مشکل، نه سیاسی است و نه مالکیتی؛ مشکل صرفاً در لجستیک و زمان‌بر بودن مجوزهاست.
با صدور این مجوز، انتخاب مشاور و پیمانکار در همان سال جاری انجام خواهد شد و عملیات اجرایی شامل بازگشایی چند معدن فرعی، ساخت جاده و احداث خط آنتنی به ریل اصلی آغاز می‌شود. فعلاً ایمیدرو با منابع داخلی پروژه را پیش می‌برد تا زمان را از دست ندهد.
معدنی که روزی پروژه‌ای مشکوک به زیان‌دهی بود، حالا در آستانه تبدیل‌شدن به سکوی پرتاب ایران در زنجیره جهانی آلومینیوم قرار گرفته است. اما همچنان، یک امضای اداری سرنوشت این گنج میلیاردی را معلق نگه داشته. اگر این امضا صادر شود، شاید سال ۱۴۰۳ را باید نقطه طلایی بازگشت ایران به معادن فراسرزمینی دانست.