معدنی ها /فائزه پناهی؛سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی اعلام کرده است که برای نخستین‌بار از فناوری هوش مصنوعی در تهیه نقشه‌های پایه زمین‌شناسی استفاده خواهد شد؛ اقدامی که از آن به‌عنوان نقطه آغاز «انقلاب دیجیتال» در حوزه اکتشافات یاد شده است. اما آیا واقعاً زیرساخت‌های لازم برای چنین جهشی مهیاست
به گفته رضا جدیدی، مدیرکل برنامه‌ریزی این سازمان، این طرح با هدف کاهش هزینه‌های اکتشافات تفصیلی و افزایش دقت داده‌های اولیه در چارچوب برنامه هفتم توسعه آغاز شده است. وی اظهار داشت نقشه‌های زمین‌شناسی از این پس بر مبنای پیش‌نقشه‌هایی مبتنی بر الگوریتم‌های هوش مصنوعی تهیه می‌شوند؛ داده‌هایی که می‌توانند تا ۶۰ درصد ریسک ورود بخش خصوصی را کاهش دهند.
با این حال، کارشناسان حوزه معدن و فناوری اطلاعات، سؤالات مهمی را مطرح می‌کنند: آیا داده‌های زمین‌شناسی ایران به اندازه کافی دیجیتال‌سازی، طبقه‌بندی و استانداردسازی شده‌اند تا خوراک مناسبی برای الگوریتم‌های یادگیری ماشین فراهم کنند؟ همچنین، استفاده از این فناوری نیازمند حضور تحلیل‌گران داده و متخصصان ژئوانفورماتیک است، در حالی که نظام آموزشی و اجرایی کشور در این زمینه با کمبود جدی نیروی متخصص مواجه است.
تردیدهایی نیز در خصوص میزان بومی‌سازی فناوری مطرح است. چنان‌که مشخص نیست آیا الگوریتم‌های مورد استفاده متناسب با شرایط زمین‌شناسی ایران طراحی شده‌اند یا صرفاً وارداتی و آماده هستند. در چنین شرایطی، خطر انفعال فناورانه و وابستگی به تحلیل‌های بیرونی می‌تواند اهداف ملی این پروژه را تضعیف کند.
همچنین اگرچه هدف‌گذاری سازمان در مقیاس یک پنجاه‌هزار برای تولید اطلاعات پایه گامی رو به جلو است، اما کارشناسان تأکید دارند که بدون نهادینه‌سازی داده‌محور در همه سطوح تصمیم‌گیری، این نقشه‌ها ممکن است صرفاً در قالب پروژه‌ای نمایشی باقی بمانند.
در نهایت، هوش مصنوعی به‌درستی می‌تواند موتور محرک اکتشافات نوین معدنی باشد، اما شرط آن، وجود داده‌های قابل اعتماد، سیاست‌گذاری شفاف، تربیت نیروی انسانی ماهر و استقلال فناورانه است؛ مؤلفه‌هایی که هنوز در بسیاری از بخش‌های کشور یا غایب‌اند یا در مراحل ابتدایی توسعه قرار دارند.
مخاطبین عزیز پایگاه خبری–تحلیلی "معدنی‌ها"؛ شما می‌توانید از دایرکت پیج اینستاگرام "معدنی‌ها" به آدرس madanihanews برای ارائه نقطه نظرات، پیشنهادها، انتقادها و سایر پیام‌های خود با ما در ارتباط باشید.
