معدنی ها /در کشوری که معادن غنی از سنگ‌های قیمتی را در دل خود دارد، چرا ایران باید در تجارت جهانی گوهرسنگ‌ها سهمی نزدیک به صفر داشته باشد؟ در حالی که کشورهای دیگر با خرید سنگ خام و فرآوری آن، بازارهای جهانی را در دست گرفته‌اند، ایران با منابع عظیم خود همچنان از این فرصت‌های میلیاردی بی‌خبر مانده است. این بی‌توجهی به صنعت گوهرسنگ‌ها، به‌ویژه در سال‌های اخیر، باعث شده است تا ایران نه تنها جایگاه خود را از دست بدهد، بلکه روز به روز از رقبا عقب بماند.
آریوبرزن مافی، نایب رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی خراسان رضوی در این خصوص می‌گوید: "ما با منابع غنی از سنگ‌های قیمتی، به‌ویژه فیروزه و عقیق، و در کنار افغانستان که یکی از قطب‌های بزرگ گوهرسنگ‌هاست، قرار داریم. با این حال، تاکنون هیچ نقشه راهی برای توسعه این صنعت نداشته‌ایم." او ادامه می‌دهد: "تصور کنید مشهد با سالانه ۳۰ میلیون زائر و داشتن منابع نادر گوهرسنگ‌ها، چگونه می‌تواند به مرکز تجاری جهانی تبدیل شود، اما متأسفانه هیچ اقدامی مؤثر برای بهره‌برداری از این ظرفیت انجام نشده است."
ایران در زمینه فرآوری سنگ‌های قیمتی، همچنان به روش‌های سنتی متکی است، در حالی که در سطح جهانی، کشورهای پیشرفته با استفاده از فناوری‌های روز و محاسبات دقیق، طراحی و تراش سنگ‌ها را انجام می‌دهند. به گفته مافی: "ما هنوز در مرحله ابتدایی هستیم و به‌جای اینکه در بازار جهانی حرفی برای گفتن داشته باشیم، در جا می‌زنیم."
در حالی که مشهد در سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ به‌عنوان شهر جهانی گوهرسنگ‌ها انتخاب شد، هیچ‌گونه برنامه‌ریزی جدی برای معرفی این ظرفیت به جهانیان صورت نگرفت. مافی می‌گوید: "این فرصت به‌راحتی از دست رفت. مشهد می‌توانست به یک قطب تجاری برای گوهرسنگ‌ها تبدیل شود، اما هیچ‌گونه حرکت عملی در این راستا مشاهده نکردیم."
افغانستان، با منابع غنی گوهرسنگ‌ها، فرصت مناسبی برای همکاری‌های مشترک با ایران ایجاد کرده است. اما زیرساخت‌های ضعیف این کشور باعث شده که این فرصت به‌طور کامل بهره‌برداری نشود. مافی می‌افزاید: "ایران و افغانستان می‌توانند با ایجاد شهرک‌های صنعتی مشترک در مرز، از این فرصت‌ها بهره‌برداری کنند و فرآوری گوهرسنگ‌ها را به‌طور مشترک انجام دهند."
افزون بر این یکی از مشکلات اساسی در این صنعت، تمرکز تصمیم‌گیری‌ها در تهران است. به‌عنوان مثال، در چند سال گذشته اختیار ارزیابی گوهرسنگ‌ها به‌طور موقت به مشهد داده شد، اما به‌دلیل تصمیمات غیرکارشناسی، این اختیار دوباره به تهران منتقل شد. مافی در این زمینه می‌گوید: "این تصمیمات تمرکزی نه‌تنها به نفع صنعت نیست، بلکه به رکود بیشتر آن منجر می‌شود. مشهد باید به‌عنوان مرکز اصلی فرآوری گوهرسنگ‌ها شناخته شود."
در نهایت، مافی تأکید می‌کند: "صنعت معدن و گوهرسنگ‌ها باید در اولویت سیاست‌گذاری‌های اقتصادی کشور قرار گیرد. اگر ایران به‌سرعت اصلاحات اساسی در این بخش انجام ندهد، نه‌تنها فرصت‌های اشتغال‌زایی و رشد اقتصادی از دست خواهد رفت، بلکه در رقابت جهانی برای تأمین مواد اولیه گوهرسنگ‌ها به حاشیه رانده خواهیم شد."
در نهایت این که بی‌توجهی به این بخش استراتژیک می‌تواند موجب از دست دادن فرصت‌های اقتصادی بزرگ و عقب‌ماندگی کشور در این صنعت پرسود شود.