معدنی ها /فائزه پناهی، در حالی که بحران انرژی و ضرورت کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی جهان را به‌سوی منابع پایدار سوق داده، چین با یک جهش فناورانه در حوزه هسته‌ای، نگاه‌ها را به سوی اقیانوس‌ها معطوف کرده است. پژوهشگران چینی و تایوانی موفق به توسعه روشی الکتروشیمیایی برای استخراج اورانیوم از آب دریا شده‌اند که مصرف انرژی آن بیش از هزار برابر کمتر از روش‌های مرسوم است؛ هزینه نهایی این فرآیند نیز تنها ۸۳ دلار برای هر کیلوگرم اعلام شده است.
این تحول، نه صرفاً یک نوآوری علمی، بلکه گام مهمی در مسیر تحقق امنیت انرژی در مقیاس جهانی محسوب می‌شود؛ چرا که بیش از ۹۹ درصد اورانیوم زمین در آب‌های دریاها پراکنده شده‌اند، و اکنون این منبع عظیم در دسترس قرار گرفته است.
طبق برآورد آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، بیش از ۷۰ گیگاوات ظرفیت جدید تولید برق هسته‌ای در جهان در حال شکل‌گیری است و ۴۰ کشور در حال تدوین یا اجرای برنامه‌های توسعه انرژی اتمی‌اند. همین آمار، بر اهمیت تأمین پایدار سوخت هسته‌ای می‌افزاید و فناوری‌های نوین را به رکن اصلی این مسیر تبدیل می‌کند.
اما در این میان ایران با داشتن ذخایر اورانیوم شناسایی‌شده و سابقه‌ی توسعه فناوری غنی‌سازی، از منظر زیرساخت علمی و مهندسی در موقعیت مطلوبی قرار دارد. با این حال، ورود به حوزه استخراج اورانیوم از منابع غیرمتعارف نظیر آب دریا، نیازمند سرمایه‌گذاری بلندمدت، مشارکت در پروژه‌های بین‌المللی، و توسعه فناوری‌های بومی‌شده است.
کارشناسان معتقدند که هرچند ایران در گام‌های اول توسعه هسته‌ای تمرکز بر غنی‌سازی و نیروگاه بوشهر داشته، اما برای آینده پایدار انرژی، لازم است نگاه فراتر از مرزهای معدن‌محور گسترش یابد و ظرفیت دریاهای جنوب کشور در تأمین اورانیوم دریایی مورد توجه جدی قرار گیرد.
در نهایت این که ورود فناوری‌های نوین استخراج سوخت از منابع غیرکلاسیک، فصل جدیدی در دیپلماسی انرژی باز می‌کند. اگرچه هنوز روش چینی‌ها در مقیاس صنعتی عملیاتی نشده، اما روند توسعه سریع آن می‌تواند ظرف یک دهه آینده، موازنه تأمین سوخت هسته‌ای را دگرگون کند.
پرسش اصلی این است: آیا کشورهایی چون ایران، با دسترسی به خلیج فارس و دریای عمان، می‌توانند در این رقابت فناورانه وارد شوند؟ یا این فرصت نیز همچون بسیاری دیگر، در صفحات گزارش‌های فنی باقی خواهد ماند؟