معدنی ها /به گفته بسیاری از کارشناسان در حالی که بسیاری از بخش‌های اقتصادی ایران در سایه تحریم‌ها و مشکلات داخلی با مشکلات عدیده‌ای دست‌وپنجه نرم می‌کنند، بخش معدن به عنوان یک معجزه‌گر اقتصادی در دل بحران‌ها در حال شکوفایی است. شاید کمتر کسی انتظار داشت که در شرایطی که بسیاری از صنایع دیگر درگیر بحران‌های متعدد هستند، صنعت معدن ایران همچنان بتواند در مسیر رشد و پایداری گام بردارد و حتی به یکی از ستون‌های اصلی اقتصاد کشور تبدیل شود. اما آمارها نشان می‌دهند که ایران در تجارت خارجی محصولات معدنی نه‌تنها در بحران تحریم‌ها غرق نشده است، بلکه با رشد بی‌سابقه‌ای روبه‌رو شده است.
بر اساس جدیدترین آمارها، تجارت معدنی ایران تا پایان بهمن ماه امسال به رقم ۱۱ میلیارد و ۱۳۹ میلیون دلار رسید، در حالی که میزان صادرات این محصولات به ۵۲ میلیون و ۱۱۲ هزار تن رسیده است. این عدد تنها یک آمار نیست؛ این یک گواهی است بر قدرت صنعت معدنی ایران که حتی در شرایط دشوار اقتصادی و تحریمی، توانسته مسیر خود را پیدا کرده و به یکی از منابع اصلی درآمدزایی تبدیل شود. این روند نشان می‌دهد که بخش معدن به عنوان یک نجات‌دهنده برای تجارت خارجی ایران عمل کرده است، جایی که در آن حتی تحریم‌ها و محدودیت‌های مالی بین‌المللی نتوانسته‌اند اختلالی جدی ایجاد کنند.
صنعت معدن ایران از اوایل دهه ۹۰ به عنوان یکی از گزینه‌های جایگزین نفت معرفی شد و حالا، پس از سال‌ها، به‌وضوح نشان داده که می‌تواند نه تنها کمبود درآمدهای نفتی را جبران کند بلکه به پیشرفت و شکوفایی صنعت کشور نیز کمک شایانی کند. در واقع، بخش معدن در حال تبدیل شدن به یک بازیگر جدی در اقتصاد ایران است که برآمده از سرمایه‌گذاری‌های هوشمندانه و بهره‌برداری از منابع طبیعی است.
در میان محصولات معدنی ایران، زنجیره تولید فولاد، آلومینیوم و مس به‌عنوان سرآمد صادرات معدنی شناخته می‌شود. این محصولات به تنهایی حدود ۵۳ درصد از حجم و ۷۸ درصد از ارزش صادرات معدنی ایران را به خود اختصاص داده‌اند. این داده‌ها نه تنها نشان‌دهنده قدرت بالای تولید و صادرات ایران در این زمینه است، بلکه گویای عمق تحولاتی است که در صنعت معدن ایران در حال وقوع است.
کارشناسان معتقدند که روند مستمر تولید و تجارت مواد معدنی پایه فلزی در ایران طی سال‌های اخیر به شکوفایی صنعت و تکمیل زنجیره‌های تولید در حلقه‌های پایینی فلزات اساسی کمک کرده و فرصتی بی‌نظیر برای حفظ پایداری صنعتی کشور فراهم کرده است. ایران اکنون در جمع ۱۰ تولیدکننده بزرگ فولاد قرار دارد و دستیابی به دانش تولید آلیاژهای جدید، گامی بزرگ در تکمیل زنجیره‌های معدنی است که نشان‌دهنده به ثمر نشستن سرمایه‌گذاری‌های کشور در این زمینه است.
اما داستان صنعت معدن ایران به همین‌جا ختم نمی‌شود. موفقیت‌های این بخش تنها در زمینه‌های تولید فولاد و آلومینیوم نمانده بلکه ایران در زمینه‌های دیگر نیز پیشرفت‌هایی چشمگیر داشته است. شرکت‌های معدنی ایران توانسته‌اند در زمینه فرآوری و تولید عناصر اساسی و نادر خاکی به خودکفایی برسند، به‌گونه‌ای که ایران به یکی از بازیگران کلیدی در روند انقلاب صنعتی چهارم تبدیل شود. تحولی که در آن، معدن به‌عنوان محور اصلی توسعه صنعتی و تکنولوژیک شناخته خواهد شد.
تغییرات عظیمی که در صنعت معدن ایران رخ داده، می‌تواند به‌طور جدی موقعیت ایران را در معادلات جهانی تغییر دهد. همان‌طور که کارشناسان پیش‌بینی کرده‌اند، انقلاب چهارم صنعتی با محوریت معدن شکل خواهد گرفت و ایران در این انقلاب نقشی کلیدی ایفا خواهد کرد. در آینده، این بخش می‌تواند علاوه بر تقویت جایگاه اقتصادی ایران، به افزایش نفوذ سیاسی و ژئوپولیتیکی این کشور در سطح جهانی نیز کمک کند.
آیا این تحول می‌تواند به یک نقطه‌عطف تاریخی برای اقتصاد ایران تبدیل شود؟ سوالی است که در روزهای آینده جواب آن از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود. صنعت معدن ایران نه تنها به‌عنوان یک منبع درآمدی، بلکه به‌عنوان یک نقطه قوت در برابر بحران‌های جهانی و منطقه‌ای مطرح می‌شود. اگر روند رشد صنعت معدن در ایران ادامه یابد، شاید روزی شاهد آن باشیم که این بخش، نه فقط به‌عنوان یک گزینه جایگزین برای نفت، بلکه به‌عنوان یک محرک اصلی در تحولات اقتصادی و سیاسی ایران در سطح جهانی شناخته شود.